Trong thế giới kinh doanh ngày càng thay đổi và cạnh tranh khốc liệt, một phong cách lãnh đạo linh hoạt và hiệu quả là yếu tố then chốt để đạt được thành công. Một trong những mô hình lãnh đạo nổi bật và được ứng dụng rộng rãi là Phong Cách Lãnh Đạo Tình Huống SLII (Situational Leadership II) do Ken Blanchard phát triển. Mô hình này không chỉ giúp các nhà lãnh đạo thích nghi với từng tình huống cụ thể mà còn thúc đẩy sự phát triển và hiệu quả làm việc của nhân viên.
Mô hình SLII là gì?
SLII là một mô hình lãnh đạo dựa trên giả định rằng không có một phong cách lãnh đạo nào phù hợp cho mọi tình huống. Thay vào đó, phong cách lãnh đạo cần phải thay đổi tùy theo sự phát triển của nhân viên và yêu cầu cụ thể của nhiệm vụ. Mô hình SLII tập trung vào việc đánh giá mức độ sẵn sàng và năng lực của nhân viên để lựa chọn phong cách lãnh đạo phù hợp nhất.
2. Các phong cách lãnh đạo trong mô hình SLII
Mô hình SLII xác định bốn phong cách lãnh đạo chính dựa trên hai yếu tố: Mức độ chỉ đạo (directive behavior) và mức độ hỗ trợ (supportive behavior):
- Lãnh đạo Chỉ đạo (Directing - S1): Phong cách này phù hợp khi nhân viên mới bắt đầu hoặc chưa có kinh nghiệm. Nhà lãnh đạo cần cung cấp hướng dẫn cụ thể, giám sát chặt chẽ và đưa ra các chỉ thị rõ rang.
- Lãnh đạo Huấn luyện (Coaching - S2): Khi nhân viên đã có một số kinh nghiệm nhưng vẫn cần sự hỗ trợ, phong cách huấn luyện là lý tưởng. Nhà lãnh đạo kết hợp giữa chỉ đạo và hỗ trợ, giúp nhân viên hiểu rõ nhiệm vụ và phát triển kỹ năng.
- Lãnh đạo Hỗ trợ (Supporting - S3): Khi nhân viên đã có năng lực nhưng thiếu tự tin hoặc động lực, phong cách hỗ trợ sẽ tập trung vào việc khuyến khích và tạo động lực. Nhà lãnh đạo giảm bớt chỉ đạo và tập trung vào việc tạo điều kiện cho nhân viên phát triển.
- Lãnh đạo Ủy thác (Delegating - S4): Khi nhân viên đã thành thạo và tự tin, phong cách ủy thác là phù hợp. Nhà lãnh đạo giao phó trách nhiệm và cho phép nhân viên tự quản lý công việc của họ, chỉ can thiệp khi cần thiết.
3. Tại sao nhà lãnh đạo/quản lý cần biết mô hình này?
- Điều chỉnh phong cách lãnh đạo để phù hợp với nhu cầu cụ thể của từng cá nhân, giúp họ phát triển và hoàn thành nhiệm vụ một cách hiệu quả.
- Khi nhà quản lý cung cấp đúng mức độ hướng dẫn và hỗ trợ, nhân viên sẽ cảm thấy tự tin và có động lực để hoàn thành công việc, từ đó nâng cao hiệu suất chung của đội ngũ.
- Phải liên tục điều chỉnh phong cách lãnh đạo theo tình huống giúp nhà quản lý trở nên linh hoạt và tinh tế hơn trong việc quản lý đội ngũ.
- Nhân viên cảm thấy được quan tâm và hỗ trợ sẽ có xu hướng hài lòng hơn với công việc và gắn bó lâu dài với tổ chức.
- Tối ưu hóa việc sử dụng thời gian và nguồn lực. Khi nào nên tập trung vào hướng dẫn chi tiết và khi nào nên trao quyền cho nhân viên tự quản lý công việc, từ đó phân bổ thời gian và năng lực một cách hiệu quả hơn.
- Đưa ra được các quyết định chiến lược về đào tạo, phát triển và quản lý nhân viên, từ đó giúp tổ chức đạt được mục tiêu kinh doanh.
4. Sử dụng mô hình SLII trong những trường hợp nào?
Phong cách lãnh đạo tình huống SLII của Ken Blanchard phù hợp để áp dụng trong nhiều tình huống khác nhau trong môi trường làm việc. Dưới đây là một số trường hợp cụ thể mà nhà lãnh đạo hay quản lý có thể sử dụng mô hình này:
- Khi nhân viên mới gia nhập công ty => Sử dụng phong cách lãnh đạo chỉ đạo (Directing - S1): Nhân viên mới thường thiếu kinh nghiệm và kiến thức về công việc cũng như văn hóa công ty. Nhà lãnh đạo cần cung cấp hướng dẫn chi tiết và giám sát chặt chẽ để giúp nhân viên mới nhanh chóng hòa nhập và hiểu rõ nhiệm vụ.
- Khi nhân viên bắt đầu làm nhiệm vụ mới => Sử dụng phong cách lãnh đạo huấn luyện (Coaching - S2): Nhân viên có thể đã có kinh nghiệm nhưng lại mới với một nhiệm vụ cụ thể. Nhà lãnh đạo không chỉ hướng dẫn mà còn hỗ trợ và khích lệ nhân viên, giúp họ nhanh chóng nắm bắt nhiệm vụ mới và phát triển kỹ năng cần thiết.
- Khi nhân viên gặp khó khăn hoặc thiếu động lực => Sử dụng phong cách lãnh đạo hỗ trợ (Supporting - S3): Nhà lãnh đạo cần tập trung vào việc lắng nghe, khuyến khích và cung cấp sự hỗ trợ tinh thần để giúp nhân viên vượt qua khó khăn và lấy lại động lực làm việc.
- Khi nhân viên đã thành thạo công việc => Sử dụng phong cách lãnh đạo ủy thác (Delegating - S4): Nhân viên đã có kinh nghiệm và tự tin trong công việc có thể cần sự tự do và trách nhiệm lớn hơn. Nhà lãnh đạo giao phó trách nhiệm và cho phép nhân viên tự quản lý công việc của họ, chỉ can thiệp khi cần thiết. Điều này giúp nhân viên cảm thấy tin tưởng và có cơ hội phát triển khả năng lãnh đạo.
- Khi phát triển & đào tạo nhân viên => Kết hợp phong cách lãnh đạo huấn luyện (Coaching - S2) và lãnh đạo hỗ trợ (Supporting - S3): Nhà lãnh đạo cung cấp sự hướng dẫn và hỗ trợ phù hợp để giúp nhân viên sẵn sàng đảm nhận vai trò mới.
5. Những điểm cần lưu ý khi sử dụng mô hình SLII
- Đánh giá chính xác nhân viên:
- Hiểu rõ năng lực và mức độ sẵn sàng của nhân viên.
- Sử dụng công cụ đánh giá như bảng câu hỏi, phỏng vấn.
- Linh hoạt thay đổi phong cách lãnh đạo
- Thay đổi phong cách theo tình huống và giai đoạn phát triển của nhân viên.
- Tránh áp dụng một phong cách cố định cho mọi tình huống.
- Giao tiếp hiệu quả
- Truyền đạt chỉ dẫn và mục tiêu rõ ràng, minh bạch.
- Lắng nghe và phản hồi kịp thời.
- Hỗ trợ và khích lệ
- Cung cấp sự hỗ trợ cần thiết khi nhân viên gặp khó khăn.
- Khích lệ và động viên khi nhân viên đạt tiến bộ.
- Phát triển kỹ năng
- Tập trung vào đào tạo và phát triển kỹ năng của nhân viên.
- Xây dựng lộ trình phát triển cá nhân cho nhân viên.
- Theo dõi và đánh giá liên tục
- Theo dõi tiến độ và đánh giá sự phát triển của nhân viên.
- Điều chỉnh phong cách và kế hoạch hỗ trợ khi cần thiết.
- Tạo môi trường tích cực
- Khuyến khích sáng tạo và học hỏi.
- Xây dựng văn hóa tin tưởng và hợp tác.
6. So sánh ưu & nhược điểm của một số mô hình lãnh đạo phổ biến
Mỗi mô hình lãnh đạo đều có những ưu điểm và nhược điểm riêng, phù hợp với các tình huống và yêu cầu cụ thể của tổ chức. Nhà lãnh đạo cần hiểu rõ đặc điểm của từng mô hình để áp dụng một cách hiệu quả trong công việc của mình.
-------------------
Nếu bạn còn nhiều băn khoăn và muốn được hướng dẫn chi tiết hơn cách để sử dụng mô hình này hiệu quả, hãy đăng ký tham gia khóa đào tạo “Kỹ năng lãnh đạo” vào ngày 12/06/2024 do HRIV tổ chức với sự có mặt của giảng viên Trần Hoàng Hiệp dày dặn kinh nghiệm chắc chắn sẽ đem tới cho bạn những giờ học có giá trị thực tiễn cao.
